Чӑваш Енре туристсем валли кӑтартмӑшсем лартасси пирки унчченех калаҫнӑччӗ. Ҫакна Чӑваш Ен правительстви хушнипе пурнӑҫлаҫҫӗ. Халӗ вӗсене вырнаҫтарас ӗҫ кал-кал пырать.
Республикӑра туристсем валли пӗрремӗш кӑтартмӑш вырнаҫтарнӑ ӗнтӗ. Вӑл Европӑри евӗрех: дизайнӗ те, тӗсӗ те.
Пӗрремӗш кӑтартмӑша Сӗнтӗрвӑрри районӗнче А.Г.Николаев космонавт асӑну комплексне кайнӑ ҫӗрте вырнаҫтарнӑ. Кӑтартмӑш туристсене унта пӗр чӑрмавсӑрах ҫитме май парать.
Ытти кӑтартмӑша та кӗҫех вырнаҫтарӗҫ.
Чӑваш Енре наркӑмӑшлӑ ҫӗлен сӑхнинчен шар курнӑ ҫынсен хисепӗ ӳснӗ. Кӑҫал пирвайхи тӗслӗхе ҫу уйӑхӗнче шута илнӗ. Унтанпа Васкавлӑ медпулӑшу пульницин токсикологи уйрӑмне 14 ҫын пулӑшу ыйтма килнӗ.
Юрать, ҫӗлен сӑхнӑран никам та вилмен. Чылай чухне ҫӗлен ҫынсене дачӑра, ҫутҫанталӑкра каннӑ чухне сӑхать. Кунашкал тӗслӗх ытларах Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне районӗсенче, Шупашкар ҫывӑхӗнче пулнӑ.
Ҫӗртмен 26-мӗшӗнче Етӗрне районӗнче хӗрарӑм ҫӗлен сӑхнинчен шар курнӑ. Вӑрманта ҫырла пуҫтарнӑ чухне пулнӑ ку. Ӑна пульница илсе ҫитернӗ. Ури шыҫнӑ пулнӑ унӑн. Халӗ хӗрарӑм хӑйне йӗркеллех туять, анчах чылай сипленме тивет.
Чӑваш Енре наркӑмӑшлӑ пӗр ҫӗлен ҫеҫ пур. Вӑл — хура ҫӗлен. Вӗсене тӗкӗнмесен ҫынна тапӑнмаҫҫӗ, ҫавӑнпа асӑрхануллӑрах пулмалла.
Муниципалитетсене ертсе пыракансен тата муниципалитет служащийӗсен Республика кунӗ тӗлӗнче канма вӑхӑт пулман. Ҫӗртмен 25-мӗшӗнче, сӑмахран, вӗсем асӑннӑ ӗҫре тӑрмашакансен IX кунне хутшӑннӑ. Кӑҫал ӑна Куславкка районӗнчи Ҫӗньял ялӗнче ирттернӗ.
Мероприятине хутшӑннӑ республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш Ен пуянсене укҫа-тенкӗ хывма илӗртӳллӗ регион пулнине, влаҫра ларакансем халӑх пурнӑҫне лайӑхлатассишӗн ҫине тӑрса ӗҫленине палӑртса хӑварнӑ.
Тӗрлӗ тупӑшӑва тухнисен утӑ ҫулма та, мечӗк хӑвалама та тивнӗ. «Пӑхаттир пуҫлӑх» номинацире ку ята Шупашкар районӗнчи Кӑшавӑш ял тӑрӑхне ертсе пыракан Сергей Мульдияров ҫӗнсе илнӗ, иккӗмӗш вырӑнта — Тӑвай районӗнчи Йӑнтӑрччӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Семенов, виҫҫӗмӗшӗнче — Вӑрнар районӗнчи Мӑн Явӑш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Андрей Васильев.
Хутӑш эстафетӑра Шупашкар районӗ мала тухнӑ, иккӗмӗшӗнче — куславккасем, виҫҫӗмӗшӗнче — сӗнтӗрвӑррисем.
Республикӑра пӗчӗк ача ҫывӑрнӑ чухнех вилнӗ. Кун пирки «Про Город» редакцине Марина Кравцева пӗлтернӗ.
Ку пӑтӑрмах Сӗнтӗрвӑрри районӗнче пулнӑ. Район пульници ача вилнине ҫирӗплетнӗ. Тӗп тухтӑрӑн ҫумӗ Людмила Албутова ача асфиксие пула сывлама чарӑннӑ. Халӗ оперативлӑ следстви мероприятийӗсем ирттереҫҫӗ.
Тӑванӗсем каланӑ тӑрӑх, кӑкӑр ачи ҫывӑрнӑ чухне вилнӗ. Темиҫе сехет маларах ӑна прививка тунӑ. Халӗ ку ӗҫе следовательсем тишкереҫҫӗ. Экспертиза ирттереҫҫӗ. Кӑтартӑвӗсем тепӗр уйӑхран ҫеҫ паллӑ пулӗҫ.
Патшалӑхӑн тата муниципалитетӑн пулӑшӑвне кӳрекен нумай ӗҫ тӑвакан центрсем хушшинче республика шайӗнчи конкурс иртнӗ.
Ӑмӑртӑва темиҫе номинаципе йӗркеленӗ. «Нумай ӗҫ тӑвакан центрӑн чи лайӑх универсаллӑ специалисчӗ» ята Шупашкарти центрта ӗҫлекен Ольга Чернова тивӗҫнӗ. Етӗрнери центрта тӑрӑшакан Валентина Степанова иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ, Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Нина Рамеева — виҫҫӗмӗш.
Нумай ӗҫ пурнӑҫлакан центрсене хӑйсене те хакланӑ. Чи лайӑххи тесе Елчӗк районӗнчине палӑртнӑ. Иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсене Шупашкар тата Ҫӗмӗрле хулисенчи нумай ӗҫ пурнӑҫлакан центрсем тухнӑ.
Центрсенче персонала епле ертсе пынине те хакланӑ. Тӳресен шучӗпе Ҫӗрпӳ районӗнчине ҫитекен тупӑнман. Елчӗк районӗнчине тата Улатӑр хулинчине те пысӑка хурса хакланӑ май иккӗмӗшпе виҫҫӗмӗш вырӑнсемпе палӑртнӑ.
Хресчене маларах консервативлӑ тесе ӳпкелеме пӑхатчӗҫ те, халӗ апла калаймӑн. Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи агрофирма гендиректорӗ тата Куславкка районӗнчи пӗр фермер хӑйсен хуҫалӑхӗсене шӑвармалли хатӗр-хӗтӗрпе тивӗҫтерме шут тытнӑ. Анчах... хут ҫинче.
Хут чӑтать теҫҫӗ те, ҫырмаллине ҫырса тултарнӑ. Ҫавна-ҫавна туянтӑмӑр тесе республикӑн Ял хуҫалӑх министерствине ярса панӑ. Суя хучӗсене хатӗрлеме вӗсен паллаканӗ те (маларах вӑл мелиораци оборудованипе тивӗҫтерекен организацин официаллӑ мар пайташӗнче тӑрӑшнӑ) пулӑшнӑ.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, ултавҫӑсем 2012 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнчен тытӑнса 2014 ҫулхи раштавччен ҫапла хӑтланнӑ. Хӑш-пӗр оборудовани хакне пысӑклатса кӑтартнӑ, хӑшне туянман та. Анчах республика хыснинчен 22,5 миллион тенкӗ субсиди шӑкӑрт кӑна килсе выртнӑ. Халӗ ултавҫӑсен ӗҫне суда ярса панӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн должноҫне лартмашкӑн конкурс ирттереҫҫӗ. Ятарлӑ комисси хальлӗхе тӑватӑ кандидата хутшӑнма ирӗк панӑ.
Конкурс ҫӗртме уйӑхӗн 6-мӗшӗнче 13 сехетре пулнӑ. Аса илтерер: унчченхи пуҫлӑха Олег Бирюкова должноҫрен ака уйӑхӗнче кӑларнӑ. Вӑл заявление хӑйӗн ирӗкӗпе ҫырнӑ. Олег Бирюков хальхи конкурса та хутшӑнас кӑмӑллӑ пулнӑ. Анчах вӑл унта лекеймен.
Конкурса тӑватӑ кандидат хутшӑннӑ. Вӗсем — Владимир Белов (Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗн пуҫлӑхӗ), Андрей Морозов (депутат), Ольга Чепрасова (Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ), Игорь Калиниченко (2012 ҫулта хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ пулнӑ).
Конкурсра Игорь Калиниченко ҫӗнтернӗ. Вӑл малашне Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацине ертсе пырӗ.
Сӗнтӗрвӑрринчи «Рябинка» ача пахчине ҫӳрекенсем ӗнер район администрацийӗн пуҫлӑхӗпе Анатолий Мясниковпа тӗл пулнӑ.
Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун ячӗпе ӗнер хулара тӗрлӗ мероприяти иртнӗ.
«Цветики – семицветики» ача-пӑча пӗрлешӗвӗн районти фестивальне те унтах кӗртмелле. Унта хутшӑннӑ «Рябинка» ача пахчине ҫӳрекенсем ыттисемпе пӗрле хулан тӗп урамӗпе колоннӑпа утса иртнӗ. Уяв тӗлне урама ялавсемпе тата шарсемпе капӑрлатнӑ. Пӗчӗкскерсене хула ҫыннисем саламланӑ. Хитре ҫипуҫ тӑхӑннӑскерсем чӑваш ташшине ташласа кӑтартнӑ.
Унтан вӗсем Сӗнтӗрвӑрри тӑрӑх курса ҫӳренӗ. Ҫула май тенӗ пек район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Мясников патне кӗрсе курнӑ. Ачасене Анатолий Аркадьевич кӑмӑлтан йышӑннӑ.
Тыр-пул, пахча ҫимӗҫ лартас вырӑнне ҫумкурӑк ашкӑрать. Республикӑра кунашкал 100 пин гектар ҫӗр выртать. Ытларахӑшӗ — Сӗнтӗрвӑрри, Вӑрмар, Улатӑр, Канаш, Элӗк районӗсенче.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Паваркасси ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Владимир Плешков каланӑ тӑрӑх, техника сахал, халӑх кар тӑрса ӗҫлесшӗн мар. Районта пушӑ выртакан ҫӗрсемпе ҫӗр надзорӗ кӑсӑкланма пуҫланӑ.
Палӑртмалла: Чӑваш Енӗн ҫӗр фондӗнче 2 миллиона яхӑн гектар. Ытларах пайӗ — ял хуҫалӑх тӗлӗшпе усӑ курмалли. Тӳре-шара ӑна урӑх категорие куҫарасшӑн. Анчах ял хуҫалӑх тӗлӗшпе усӑ курмалли ҫӗрсем ҫинче юлашки вӑхӑтра коттеджсем ӳссе ларнӑ тӗслӗхсем нумайланнӑ. Раҫҫей Президенчӗ кунашкал ҫынсенчен ӑна туртса илсе ҫӗрпе ӗҫлеме юратакансене пама сӗннӗ.
Патшалӑх вӗсене пулӑшма хатӗр. Анчах ҫӗр амнистийӗпе 9 лаптӑк хуҫи ҫеҫ усӑ курнӑ.
Ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Республикӑри халӑх пултарулӑхӗн центрӗн специалисчӗсем тата Наци радиовӗ пултарулӑх коллективӗсем юрланине ҫыртарнӑ. Унта «Иксӗлми ҫӑлкуҫсем» фолькор ушкӑнӗсен регионсен хушшинчи радиоконкурсне хутшӑнакансем килнӗ.
Культура ҫуртне Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлти «Ҫутӑ ҫӑл» фольклор ансамблӗ, Элӗк районӗнчи Мӑн Вылӑ тата Кӗҫӗн Тӑван тӑрӑхӗсенчи «Тӑванлӑх» тата «Мӑн Вылӑ» ушкӑнсем пынӑ.
Коллективсем хӑйсен тӑрӑхӗнчи 2 юрра шӑрантарнӑ. Вӗсем ушкӑн епле йӗркеленни пирки каласа кӑтартнӑ, репертуарти юрӑсене асӑннӑ.
Ҫак ушкӑнсен юррисем Наци радиовӗнче ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче янӑрӗҫ. Кайран вӗсене тӳрӗ эфирта сӳтсе явӗҫ.
+17.3 °C